Đợi Một Chút..!

Cập nhật 27/05/2025

Dinh Dưỡng Cho PNCCB

Giai đoạn sau sinh là thời kỳ người mẹ vừa phục hồi thể trạng, vừa đảm nhận vai trò nuôi dưỡng trẻ sơ sinh thông qua sữa mẹ – nguồn dinh dưỡng duy nhất và tốt nhất cho bé trong 6 tháng đầu đời. Vì vậy, chế độ dinh dưỡng của mẹ trong thời kỳ cho con bú đóng vai trò quyết định đến chất lượng sữa, sức khỏe của trẻ và chính bản thân mẹ.

Table of Contents

1. Nhu cầu dinh dưỡng của phụ nữ cho con bú

Theo Viện Dinh dưỡng Quốc gia và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), nhu cầu dinh dưỡng trong giai đoạn cho con bú tăng cao rõ rệt, đặc biệt ở các nhóm chất sau:

Chất dinh dưỡng

Nhu cầu khuyến nghị

Vai trò

Năng lượng

+450–500 kcal/ngày

Đảm bảo sản xuất đủ sữa (~750–800 ml/ngày)

Protein

71g/ngày (tăng ~20g)

Tái tạo mô, sản xuất sữa, phục hồi cơ thể

Chất béo tốt

~30% tổng năng lượng

Tăng DHA, hỗ trợ phát triển não cho trẻ

Canxi

1.000–1.300 mg/ngày

Duy trì mật độ xương, tiết sữa

Sắt

9–10 mg/ngày (giảm so với thai kỳ)

Phòng thiếu máu sau sinh

Vitamin B12

2.8 mcg/ngày

Quan trọng với sự phát triển hệ thần kinh của trẻ

Vitamin D

600 IU/ngày

Tăng hấp thu canxi, hỗ trợ miễn dịch
Lưu ý: Nhu cầu này thay đổi tùy vào thể trạng mẹ, mức độ cho con bú (toàn phần hay một phần) và có thể tăng nếu sinh đôi hoặc cho con bú song song với làm việc.

2. Những nhóm thực phẩm nên ưu tiên

* Nhóm giàu đạm chất lượng cao

  • Thịt nạc, cá, trứng, sữa, đậu phụ.

  • Cá béo như cá hồi, cá thu: giàu DHA – hỗ trợ phát triển não bộ trẻ.

* Nhóm rau xanh và trái cây

  • Cung cấp chất xơ, vitamin C, folate, kali.

  • Giúp phòng táo bón, hỗ trợ hấp thu sắt.

* Sữa và chế phẩm từ sữa

  • Cung cấp canxi, vitamin D và protein.

  • Nên chọn sữa ít đường, bổ sung DHA, men tiêu hóa.

* Ngũ cốc nguyên cám, hạt dinh dưỡng

  • Yến mạch, gạo lứt, hạt óc chó, hạnh nhân, hạt chia.

  • Nhiều năng lượng, chất béo tốt, chất xơ và vitamin nhóm B.

3. Những thực phẩm cần hạn chế hoặc tránh

 

Nhóm thực phẩm

Lý do cần hạn chế/tránh

Rượu, bia

Ảnh hưởng chất lượng sữa, gây hại cho trẻ.

Caffeine (>300mg/ngày)

Gây kích thích thần kinh ở trẻ, làm trẻ khó ngủ.

Thức ăn chế biến sẵn, nhiều muối/natri

Tăng gánh nặng thận, giảm chất lượng sữa.

Cá chứa nhiều thủy ngân (cá kiếm, cá mập)

Gây ảnh hưởng phát triển thần kinh trẻ sơ sinh.

 

4. Bổ sung vi chất – Có cần thiết không?

Trong nhiều trường hợp, chế độ ăn không đủ đáp ứng nhu cầu vi chất, do:

  • Mẹ ăn uống kém sau sinh.

  • Chế độ ăn kiêng để giảm cân sớm.

  • Thiếu tiếp cận với nguồn thực phẩm tươi, sạch.

Khuyến nghị bổ sung có thể bao gồm:

  • Canxi + vitamin D3: nếu mẹ ít uống sữa, ít ra nắng.

  • Sắt + acid folic: sau sinh mất máu nhiều hoặc tiền sử thiếu máu.

  • Omega-3 (DHA/EPA): hỗ trợ phát triển trí não trẻ.

  • Multivitamin tổng hợp cho mẹ sau sinh: khi khẩu phần ăn không đủ đa dạng.
Lưu ý: Nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng sản phẩm bổ sung. Không tự ý dùng viên giảm cân hoặc thuốc lợi tiểu, trà thảo mộc không rõ nguồn gốc trong giai đoạn này.

5. Những sai lầm thường gặp

  • Cố gắng giảm cân quá sớm → mất sữa, suy nhược.

  • Ăn mặn, ăn nhiều nước mắm/tương → ảnh hưởng huyết áp, thận.

  • Uống nhiều sữa đặc/nước ngọt để “gọi sữa” → tăng đường huyết, béo phì.

  • Kiêng khem thái quá (không ăn rau, trái cây, cá) → thiếu vi chất trầm trọng.

7. Gợi ý thực đơn mẫu 1 ngày cho mẹ cho con bú

Bữa

Gợi ý thực đơn

Sáng

Cháo yến mạch + sữa tươi không đường + trứng luộc.

Giữa buổi

Chuối + 1 nắm hạt óc chó.

Trưa

Cơm gạo lứt + cá hồi sốt cà + rau cải luộc + canh bí xanh.

Xế chiều

Sữa chua không đường + 1 quả táo.

Tối

Canh gà hầm nấm + cơm + rau xào tỏi.

Trước khi ngủ

1 ly sữa ấm + vài hạt hạnh nhân.

Chế độ dinh dưỡng khoa học, cân bằng là chìa khóa để người mẹ duy trì thể trạng tốt, tiết đủ sữa chất lượng cho con và giảm nguy cơ rối loạn sau sinh. Phụ nữ cho con bú cần được hỗ trợ tư vấn dinh dưỡng bởi các chuyên gia y tế – trong đó dược sĩ có thể đóng vai trò quan trọng trong việc:

  • Hướng dẫn bổ sung vi chất đúng cách.
  • Giải thích tương tác thuốc – thực phẩm trong giai đoạn cho con bú.
  • Tư vấn lựa chọn sản phẩm an toàn, rõ nguồn gốc.
Mục Lục